Je weet misschien wel dat de Zon een ster is. Er zijn nog veel meer sterren. Als je in de nacht naar de hemel kijkt, zie je allemaal lichtpuntjes. Sommige schijnen feller dan de andere. Al deze lichtbronnen hebben één ding gemeen, het zijn allemaal sterren. Als je in de nacht op een donkere plek bent, kan je heel veel sterren zien. Maar hoeveel sterren zijn er dan eigenlijk?
Astronomen schatten dat er in het (zichtbare)heelal ongeveer 10-1000 triljard sterren aanwezig zijn. Door de uitdijing van het heelal kunnen we niet het hele universum zien. Dus ook niet alle aanwezige sterren(stelsels) zijn voor ons te zien. Het echte aantal sterren ligt daardoor waarschijnlijk veel hoger.
Wat is een ster?
Voordat je het aantal sterren kunt tellen moet je wel een definitie hebben van wat een ster is. Anders worden allemaal objecten meegeteld die we niet willen.
Sterren zijn vaak veel groter dan planeten. Zo is de Zon bijna één miljoen keer zo groot als de Aarde. Door de enorme massa van een ster wordt de materie in de kern heel dicht tegen elkaar gedrukt. Hierdoor ontstaat veel druk en warmte. Als gevolg hiervan kunnen twee waterstofatomen samensmelten tot een heliumatoom. Dit proces heet kernfusie. Bij kernfusie komt veel energie vrij die een druk naar buiten uitoefent. Je spreekt van een ster als deze druk van de kernfusie de zwaartekracht die naar binnen drukt in balans houdt.
Wij nemen die energie van de Zon waar als licht en als warmte. De Aarde draait op de energie van de Zon. Zonder de Zon zouden er geen planten leven die wel essentieel zijn voor ons leven. Ook zou hier anders altijd pikkedonker zijn met een oneindige winter waar de temperaturen niet boven -270 graden Celsius komen.
Lees in het volgende artikel hoe sterren zoals de Zon worden gemaakt:
Hoeveel sterren zijn er in ons zonnestelsel?
Ons zonnestelsel heeft maar één ster, de Zon. Om de Zon draaien 8 planeten. De vier aardse planeten Mercurius, Venus, Aarde en Mars staan het dichtst bij de Zon. Deze planeten bestaan, zoals de naam al doet vermoeden, vooral uit aardse/rotsachtige stoffen. Denk hierbij aan ijzer, nikkel en silicium. Daarom hebben deze planeten ook een grote dichtheid. We kunnen op deze planeten lopen, staan en springen.
De 4 andere planeten zijn de gasreuzen Jupiter, Saturnus, Uranus en Neptunus. Deze planeten bestaan voornamelijk uit de gassen waterstof en helium. Hierdoor lijken ze wat betreft de samenstelling veel op de Zon. Maar doordat ze niet zo groot en zwaar als de Zon zijn, vindt er geen kernfusie plaats en zijn het dus geen sterren.
Overigens bestaan er wel planetenstelsels waar meer dan één ster aanwezig is. Dit zijn vaak complexe systemen omdat de sterren om elkaar heen draaien. Rond of tussen één van deze sterren draait soms een planeet rond.
Hoeveel sterren zijn er in de Melkweg?
De Zon bevindt zich in de Melkweg. Dit is een hele grote groep van allemaal sterren. Soms zijn deze sterren groter dan de Zon en soms kleiner. Net als een klas kinderen die op school zitten, vormen al deze sterren samen een groep die de Melkweg wordt genoemd. De Zon is dus zeker niet de enige ster in de Melkweg. De dichtstbijzijnde ster van ons staat op een afstand van 4,25 lichtjaar. Je zou dus misschien verwachten dat er niet heel veel sterren in de Melkweg zijn. Dit is echter fout. Ze staan alleen allemaal heel ver van elkaar vandaan.
Het is helaas onmogelijk om alle bestaande sterren in de Melkweg te tellen. Ten eerste weet je niet altijd of een ster wel of niet deel uitmaakt van de Melkweg. Ten tweede zijn niet alle sterren te zien. Sommige zijn te zwak om met het oog of met een telescoop waar te nemen. Andere verschuilen zich achter een grote stofwolk waardoor ze moeilijker te vinden zijn.
Om toch een inschatting te maken van de hoeveelheid sterren in de Melkweg, maken astronomen gebruik van de massa van de Melkweg. Als je de totale massa van de Melkweg weet, en je weet hoeveel een ster gemiddeld weegt, kan je gemakkelijk het aantal sterren in de Melkweg schatten.
Wetenschappers bepalen de massa van de Melkweg door te kijken hoe snel sterren rond het midden van de Melkweg draaien. Hoe verder een ster zich van het midden bevindt, hoe langzamer deze zou moeten ronddraaien. Ik zeg, omdat er wel een haakje aan zit. Donkere materie beïnvloedt deze snelheid namelijk, maar dat verhaal is voor een andere keer.
Astronoom Dr. Sten Odenwald schat het aantal sterren in op ongeveer 1 biljoen (1 met 12 nullen). Meestal vind je een getal als 100-400 miljard sterren (1 met 11 nullen). Volgens deze astronoom is dat echter een verkeerd getal. Bij die berekeningen wordt er vanuit gegaan dat de gemiddelde ster in de Melkweg net zo zwaar is als de Zon. Maar veel sterren zijn rode dwergsterren die een stuk minder zwaar zijn. Als je hiermee rekening zou houden, kom je uit op ongeveer 1 biljoen sterren in de Melkweg.
Hoeveel sterren zijn er in het heelal?
Om te weten te komen hoeveel sterren er in het hele heelal zijn, moeten we twee dingen weten. Hoeveel sterrenstelsels zijn er, en hoeveel sterren heeft een sterrenstelsel. We hebben eerder al bepaald hoeveel sterren er in de Melkweg zitten. We kunnen dit als gemiddelde gebruiken. Dit is wel een aanname die niet per se juist is.
Om te bepalen hoeveel sterrenstelsels er zijn, gebruiken we de Hubble Ruimtetelescoop. Die heeft voor een lange periode naar een piepklein stukje van de hemel gekeken. De foto die Hubble hiervan maakte, liet heel veel sterrenstelsels zien. Als we zeggen dat elke plek van de hemel zo veel sterrenstelsels heeft, wat aangenomen mag worden, schat ESA dat er ongeveer 100-1000 miljard sterrenstelsels zijn. Ongeveer net zoveel als het aantal sterren in de Melkweg dus.
We weten nu hoeveel sterrenstelsels er zijn en hoeveel sterren er in een sterrenstelsel zitten. Als we deze twee gegevens samenvoegen krijgen we het totaal aantal sterren. We hebben in het heelal 10-1000 triljard (21 extra nullen) sterren. Dit is een onvoorstelbare grote hoeveelheid. En dit is waarschijnlijk nog maar een klein gedeelte van de echte hoeveelheid sterren.
Waar we nu naar hebben gekeken is het aantal sterren in het zichtbare heelal. Maar doordat het heelal uitdijt (het heelal wordt groter), kunnen we niet meer het hele heelal zien.
Denk er maar als volgt over na. Als je zelf met een snelheid van 5 km/h tegen de richting van een loopband in loopt maar de band zelf met 10 km/h loopt, dan zal je nooit het begin/einde bereiken. De band gaat immers sneller dan dat jij gaat. Dit gebeurt ook met het licht van sterrenstelsels. Dat licht gaat namelijk minder snel dan dat het universum uitdijt. En dus zien we niet alle sterrenstelsels.
Het heelal is veel en veel groter dan dat wij nu nog kunnen zien. Er zijn dus in het hele heelal veel en veel meer sterren aanwezig dan dat we nu nog kunnen observeren. De 10-1000 triljard is wel een leuke inschatting voor het zichtbare universum. Maar we kunnen en hebben geen enkel idee over het aantal sterren in het hele heelal.